جایزه ادبی نوبل امسال به یون فوسه نویسنده، نمایشنامه نویس و شاعر نروژی داده شد. آکادمی سوئد روز پنجشنبه اعلام کرد که علت دادن جایزه به یون فوسه، «نمایشنامهها و نثرهای بدیع اوست که به ناگفتنیها صدا میدهد.»فوسه ۱۱ میلیون کرون سوئد هم دریافت میکند. او اذعان کرده که از گرفتن این جایزه «تحت تاثیر قرار گرفته و تا حدودی ترسیده» است و که این جایزه پاداش کار اوست که «در درجه اول و مهمتر از همه هدفش ادبیات است، بدون ملاحظات دیگر.»
فوسه متولد سال ۱۹۵۹ است و آثارش شامل ۴۰ نمایشنامه به علاوه رمان، مقاله، کتاب کودکان و ترجمه آثار دیگران است. آکادمی سوئد، نهاد جایزه اعطای نوبل، گفته که او «ماهیت پیشینه نروژی خود را با تکنیک هنری ترکیب میکند» و به خاطر «افشای اضطراب و دوسوگرایی انسان در هسته آن» در آثارش مورد ستایش قرار میگیرد.
آثار او به زبانهای متعددی در سراسر جهان ترجمه شده است و تعداد زیادی جوایز بینالمللی برده است.
اعضای کمیته نوبل گفتند که فوسه را میتوان با نویسندگان بزرگ قبلی مانند تاریی وساس نروژی و همچنین ساموئل بکت، توماس برنهارد، گئورگ تراکل و فرانتس کافکا مقایسه کرد. آندرس اولسون، رئیس کمیته نوبل، گفت که یون فوسه «از بسیاری جهات نویسندهای فوق العاده است.» او گفت: «وقتی اثر او را میخوانی، عمیقا تو را لمس میکند و وقتی یک اثر را خواندی، باید به آن ادامه بدهی.»
او می گوید: «آنچه در آثار او ویژگی دارد احساس نزدیکی در نوشتههایش است. این احساسات عمیقترین احساسات شما را لمس میکند – اضطرابها، ناامنیها، سؤال زندگی و مرگ – چیزهایی که هر انسانی در واقع از همان ابتدا با آنها روبرو میشود.»
آکادمی گفته است که رمانهای او «به شدت به سبکی تقلیل مییابد که به مینیمالیسم فوسه معروف شده است.»
اولسون نمایشنامههای او از جمله کسی میخواهد بیاید، نام، رویاهای پاییز و تغییرات مرگ را تحسین کرد و گفت که «کار بزرگ به نثر» بخشی از هفت اثر او بوده که در سه جلد گردآوری شده است.
این مونولوگ به ظاهر بیپایان و بدون حتی یک نقطه در طی یک بازه زمانی هفت روزه پیش میرود و هنرمندی سالمند را به تصویر میکشد که بهعنوان شخص دیگری با خود صحبت میکند.
او گفت برای خوانندگانی که به دنبال چیز کوتاهتری هستند، رمان صبح و عصر فوسه که در سال ۲۰۰۰ منتشر شد «یک قطعه کوچک شگفت انگیز است.»
جوایز نوبل که از سال ۱۹۰۱ اعطا میشود، دستاوردهای مهم در زمینه ادبیات، علم، صلح و اقتصاد را به رسمیت میشناسد.
بر اساس وصیت نامه آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵، جایزه ادبی به کسی اعطا میشود که «برجستهترین اثر را در زمینه ادبیات در راستای آرمانگرایی تولید کرده باشد.»
هیچ فهرست نهایی برای جایزه امسال وجود نداشت، اما تصور میشد سلمان رشدی، کان ژو، مارگارت اتوود و هاروکی موراکامی از دیگر برندگان بالقوه این جایزه باشند.
سال گذشته، آنی ارنو، نویسنده فرانسوی، برنده جایزه شد و دلیل آن مجموعهای از ۵۰ سال کار «سازش ناپذیر» بود که به «زندگی همراه با تبعیض بر اساس جنسیت، زبان و طبقه اجتماعی پرداخته است.»