فاجعه زلزله و قانون حمورابی

روز دوشنبه ۱۷ بهمن/ ۶ فوریه ۲۰۲۳ زمینه لرزه ای به قدرت ۷٫۸ درجه ریشتر ده استان جنوبی ترکیه و شهرهای شمال سوریه را لرزاند و خرابی های بسیار فراوانی را به بار آورد. اکنون که این مطلب را مینویسم پنجمین روز بعد از زلزله فاجعه بار است. تا همین لحظه نزدیک به بیست هزار نفر جان خود را ازدست داده اند، صد ها هزار نفر بی خانه و مسکن شده اند. هزاران خانه فروریخته و تعداد بسیار زیادی با خاک یکسان شده اند.

نیروهای امدادی دولتی و نهادهای مردمی ترکیه و نیروهای امدادی بیش از ۹۵ کشور به یاری زلزله زدگان شتافته اند. با وجود گذشت ۵ روز هنوز انسان های زنده از زیر آوار بیرون آورده می شود. و جستجو برای زندگان و مردگان توسط نیروهای امداد همچنان ادامه دارد. وضعیت به یک کلام فاجعه بار است. وضعیت زلزله زدگان سوری بسیار اسفبار تر است بنا به گزارش خبرگزاری ها کمک رسانی به آن ها بسیار ضعیف و دشوار است.

به گزارش ایرنا زمین لرزه به بزرگی ۵٫۹ ریشتر روز هشتم بهمن خوی را لرزاند که بر اثر آن بیش از ۹ هزار واحد آسیب جزیی یا کلی دیده است. خبرگزاری فارس تعداد فوتی ها را ۳ نفر و مصدومین زلزله را ۱۱۶۷ نفر اعلام کرد.
ایران و ترکیه روی خط زلزله قرار دارند. برخی از کارشناسان معتقدند که وقوع زلزله قابل پیش بینی است و برخی دیگر خلاف این نظر دارند. چرا این کشورها از تجربه کشوری مثل ژاپن باز آموزی نمیکنند؟ به هر حال این که این دو کشور روی کمر بند زلزله قرار دارند بر هیچ کسی پوشیده نیست.

با این آگاهی مسئولیت خرابی خانه ها و قربانی شدن انسان ها در فاجعه زلزله با کیست؟ آیا مهندسین و معماران ساختمان ها و بناها و ارگان های دولتی که اجازه ساخت را صادر می کنند مسئولیتی متوجه شان نیست؟ به نطر من مسئولیت کلانی متوجه آن هاست. دولت ها علاوه بر کنترل ساخت و ساز بناها باید تدارکات پیشگیرانه و آموزشی را برای شهروندان برنامه ریزی کنند، همان کاری که ژاپنی ها می کنند. در مورد مهندسین و معماران باید قانون حمورابی به اجرا گذاشته شود.
قانون حمورابی حدود ۳۸۰۰ سال پیش بر ستونی سنگی از جنس بازالت نوشته و در یک مکان عمومی در شهر قرار داده شد تا هر فرد باسواد بتواند آن را مطالعه کند و به گوش بی سواد ها برساند.

این مجموعه شامل ۲۸۲ قانون بوده و به عنوان نخستین نسخه قانون مدون شناخته می شود. شناخته شده ترین دستورالعمل حمورابی بدین ترتیب است: «اگر سازنده ای، خانه را بسازد و خانه ویران شده و موجب مرگ مالک خانه شود – سازنده باید کشته شود.»(از کتاب پوست در بازی: نسیم نیکلاس طالب)
کاربرد قانون حمورابی پوست مهندسین و معمماران، مقامات دولتی را در بازی ساختمانی وارد می کند.

رحیم اجانلی
۱۰ فوریه ۲۰۲۳