خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی نوشته است بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه راه خروج خود از وضعیت نابسامان کنونی را در یک قرص سفید کوچک به نام «کاپتاگون» یافته است.
به گزارش صدای آمریکا، ماده مخدر «کاپتاگون» که از خانواده آمفتامین‌ها است بازار پررونقی به ویژه در کشورهای جنگ‌زده خاورمیانه پیدا کرده است.
آسوشیتدپرس به بهره‌برداری مالی و سیاسی اسد از این قرص مخدر پرداخته و نوشته است صدها میلیون قرص در طول سالها به اردن، عراق و عربستان سعودی قاچاق شده است و کشورهای عربی همسایه سوریه توقف تجارت کاپتاگون را در اولویت قرار داده‌اند.
اخیرا عربستان سعودی محموله‌های بزرگی از این قرص‌ها را که در پرتقال‌های پلاستیکی و انارهای توخالی جاسازی شده بود را کشف کرد.
تحلیلگران می‌گویند اسد امیدوار است که با اقداماتی هرچند محدود علیه قاچاق مواد مخدر بتواند جایگاهی در منطقه پیدا کند و حتی بتواند از کمک همسایه‌ها برای پایان دادن به تحریم‌های غرب بهره ببرد.
بخش عمده‌ای از داروی «کاپتاگون» سراسر دنیا در سوریه تولید می‌شود ولی لبنان نیز یکی از تولیدکننده‌های دیگر این داروی مخدر است.
دولت‌های غربی تخمین زده‌اند که تجارت غیرقانونی این قرص‌ها میلیاردها دلار درآمد به همراه دارد.
آمریکا، بریتانیا و اتحادیه اروپا، بشار اسد، خانواده‌اش و متحدانش از جمله حزب الله لبنان را متهم به تسهیل این تجارت و سود بردن از آن می‌کنند. سوریه و حزب‌الله این اتهامات را رد کرده‌اند.
اتحادیه اروپا و آمریکا پیشتر دو پسرعموی بشار اسد رئیس جمهوری سوریه، دو شهروند لبنانی، و ده‌ها نفر دیگر را به دلیل دست‌داشتن در «عملیات گسترده قاچاق مواد مخدر» تحریم کرده‌اند.
غربی‌ها می‌گویند که این قاچاق، راه نجاتی برای حکومت اسد شده است که از بحران اقتصاد در حال فروپاشی خود خارج شود.
بزرگترین و پرسودترین بازار این مواد مخدر هم کشورهای همسایه سوریه هستند.
ابزار سوریه در برابر کشورهای عربی
توقف تجارت این دارو یکی از خواسته‌های اصلی کشورهای عربی در مذاکرات با سوریه برای پایان دادن به انزوای سیاسی این کشور بوده است.
سوریه ماه گذشته د‌وباره به اتحادیه عرب راه داده شد. این اتحادیه در سال ۲۰۱۱ به دلیل سرکوب شدید معترضان عضویت این کشور را به حالت تعلیق درآورده بود.
در هشتم ماه مه، حملات هوایی در جنوب سوریه، خانه سلطان مواد مخدر را ویران کرد و مرحی الرمثان، همسر و شش فرزندش کشته شدند.
حمله دیگری نیز یک کارخانه مشکوک کاپتاگون را در خارج از درعا در نزدیکی مرز اردن تخریب کرد که بسیاری این دو حمله را نشانه‌ای از مذاکرات پشت پرده کشورهای همسایه با اسد تلقی کرده‌اند.
شماری از فعالان و کارشناسان می‌گویند احتمالاً اردن با رضایت اسد پشت این حمله بوده است چرا که حمله درست یک روز پس از آن صورت گرفت که اتحادیه عرب با میانجیگری اردن سوریه را پذیرفت.
اردن، پیش از اجلاس سران اتحادیه عرب در جده میزبان نشستی با حضور دیپلمات‌های ارشد سوریه، عربستان سعودی، عراق و مصر بود و قرار بود در مورد برقراری صلح و بازگشت میلیون‌ها پناهنده سوری مذاکره شود ولی آنطور که آسوشیتدپرس نوشته است بیشترین موفقیت در زمینه مذاکرات قاچاق کاپتاگون حاصل شد.
بشار اسد متعهد شده است که قاچاق این داروی مخدر را متوقف کند. چند روز بعد، رسانه دولتی سوریه گزارش داد که پلیس یک عملیات قاچاق کاپتاگون در حلب را خنثی کرده و یک میلیون قرص را که در یک وانت پنهان شده بود، کشف کرده است.
بسیاری از ناظران معتقدند که گروه‌های مخالف سوریه در قاچاق مواد مخدر دست دارند ولی کشورهای غربی نزدیکان و متحدان اسد را به دست داشتن در تولید و تجارت کاپتاگون متهم کرده و تعدادی از افراد نزدیک به اسد را تحریم کرده‌اند.
هرچند ممکن است اسد جلوی بخشی از قاچاق این داروی مخدر را بگیرد ولی برای برچیدن کامل آن مشوقی ندارد.
یک مقام عربستان سعودی در گفتگو با آسوشیتدپرس، خبر پیشنهاد میلیاردها دلاری ریاض به دمشق را در ازای برچیدن قاچاق رد کرده است ولی در عین حال می‌گوید هر پیشنهادی، کمتر از خسارتی که این دارو برای جوانان عربستان داشته است برای این کشور هزینه خواهد داشت.
آمریکا و دیگر کشورهای غربی نگران هستند که عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با سوریه، تلاش‌ها برای وادار کردن اسد برای پایان دادن به درگیری‌های در سوریه را تضعیف کند.
آنها از اسد خواسته‌اند تا مسیر صلحی که در سال ۲۰۱۵ به اتفاق آراء در شورای امنیت سازمان ملل متحد تصویب شد را دنبال کند که شامل گفتگو با مخالفان، بازنویسی قانون اساسی و برگزاری انتخابات تخت نظارت سازمان ملل است.
شماری از کارشناسان معتقدند که اسد ممکن است از موضوع قاچاق کاپتاگون برای لغو این قطعنامه سازمان ملل استفاده کند ولی کسب امتیازات دیگر، مانند برچیده شدن تحریم‌های غرب، برای او به مراتب دشوارتر خواهد بود.