شش ابرچالش پیش روی اقتصاد ایران

به گزارش خبرنگار اقتصادنامه، دستیار اقتصادی رئیس جمهور، عصر امروز در جمع دانشجویان و دانش آموختگان دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف گفت: نظام بانکی، صندوق‌های بازنشستگی، بودجه، تولید و اشتغال، آب و محیط زیست، ۶ چالش پیش روی اقتصاد ایران هستند.

بر اساس این گزارش مهم ترین محورهای سخنرانی نیلی به شرح زیر است:

* بزرگترین بیماری اقتصاد ایران کسری بودجه در دهه چهل بود. لذا دولت‌ها خود را فارغ از کسری بودجه دیدند و به محدودیت منابع توجه نکردند.

* مهمترین مشکل ما در اقتصاد ایران کسری بودجه بود. این کسری حتی در دهه پنجاه با افزایش درآمدهای نفتی همچنان وجود داشت.

* این ذهنیت که دولت همه کاره است بین مسوولین قبل و بعد از انقلاب وجود داشته است.

* بعد از انقلاب مفهوم عدالت به معنای توزیع گسترده‌تر منابع تبیین شد. وظایف دولت و بدنه آن افزایش یافت و جمعیت نیز بالا رفت و جنگ نیز شکل گرفت.

* در مجموع مخارج  ما در سال ۶۷ نسبت به سال ۵۷ به دوبرابر منابع‌مان رسید. این کسری افزایش یافته در سال‌های بعد تبعات خود را بر جا گذاشت، چون هزینه‌ها افزایش یافت.

* دولت برای جبران کسری بودجه به سمت منابع دیگر مثل بانک مرکزی و صندوق بازنشستگی رفت و به تدریج این بیماری به بانک ها و‌صندوق ها سرایت کرد. لذا صندوق و بودجه و ‌بانک به صورت موازی با بیماری مواجهه شدند.

* قیمت حامل‌های انرژی نیز با توجه به مفهوم عدالت پایین نگه داشته شد که مصرف را افزایش داد و لذا خالص صادرات ما نیز کاهش یافت.

* از طرفی کشور ما نیمه خشک است و آب محدودی داریم. در دهه چهل و پنجاه بر اساس رانت سیاسی از منابع محدود استفاده می‌کردند.

* بعد از سال ۶۱ براساس تصویب قانونی، دسترسی همه به منابع آب آزاد شد و پس از آن منابع به سرعت رو به کاهش گذاشت.

* در گذشته رفاهی داشتیم که ناشی از مصرف آب، پول صندوق‌ها  می‌شد. در واقع رفاه گذشته ناشی از رفاه آیندگان بوده نه درآمد خودمان!

* تولید سرانه ما ۷۰ درصد سال ۵۵ است. ولی مصرف سرانه افزایش یافته که از دارایی‌های مالی و طبیعی استفاده شده است.

* نیاز به سرمایه‌گذاری داریم ولی منابع کم است. این شش ابر چالش خارج از نظام تصمیم‌گیری ما نیست بلکه سیاستی بوده که در طول زمان اعمال کردیم.

* دهه‌ها اشتباه استراتژیک داشتیم که در پی آن منابع مالی و طبیعی مصرف شده است.

* باید گفتگوی ملی داشته باشیم و در مورد این علل صحبت کنیم و بگوییم چرا در حالی که مشکلات اقتصادی قابل پیش‌بینی بود ولی به اینجا رسیدیم. لذا به گفتگوی ملی و اجماع برای صحبت در مورد این چالش ها نیازمندیم.

* ۱۳ درصد بودجه عمومی ما صرف صندوق‌ها می‌شود که در حال افزایش است.

* اگر فارغ از دلیل اصلی مشکلات به سمت راه حل برویم به بیراهه رفته‌ایم. ولی اگر از مسیر درست بریم باید اصلاحات اساسی صورت بگیرد. پس قدم اول شناسی چرایی مشکلات است و به یک چارچوپ تصمیم گیری عقلایی با اصلاحات نیازمندیم.

ايران امروز